Tilkynningar

Fræðsla

Um Vöruvaktina

Niðurstaða prófanna í CASP verkefninu má sjá hér:         

Rafrettur sem mældust með of mikið magn nikótínvökva   

·   Reymont Meta I Blue Sour Raspberry (Fairvape)   

·      Trix Crystal – Watermelon (Fairvape)  

·      Waka soPro PA 600 Blueberry Raspberry (Djákninn) 

·      Aroma King Bar Cool Mango (Skýjaborgir)   

·      Frunk Bar Watermelon Splash (Svens)

Rafrettur sem mældust með ófullnægjandi barnavörn

·      Roar Strawberry Cherry Raz (Dufland)

Í fyrra tók HMS þátt í evrópska prófunarverkefninu CASP 2024 á einnota rafrettum. Keyptar voru tíu rafrettur af handahófi í verslunum á landinu og sendar í prófun í Danmörku. Það sem prófað var m.a. barnheldni, hættuleg efni í vökva og útblæstri, magn nikótínvökva og styrkur nikótíns í græjunni.

Skemmst er frá því að segja að sjö af tíu rafrettum féllu á prófunum. Alls féllu fimm rafrettanna á magni nikótínvökva og tvær varanna á ófullnægjandi barnheldni. Þessar vörur voru fjarlægðar af markaði og eftir atvikum fargað.  

70% fall einnota rafretta í prófunum

Lestu og fylgdu leiðbeiningum á umbúðum skoteldsins.

Notaðu öryggisgleraugu. Verndaðu augun þín,  þau eru viðkvæm og slysin geta verið alvarleg.

Virtu fjarlægðarmörk. Gakktu úr skugga um að allir séu í öruggri fjarlægð.

Bíddu með áfengi þar til eftir sprengingar. Dómgreindarskortur vegna áfengis hefur oft leitt til slysa.

Sprengjur eru ekki fyrir börn. Fullorðnir bera ábyrgð á að fylgjast með og leiðbeina.

Ef skoteldur virkar ekki: Bíddu í 15 mínútur og helltu þá vatni yfir hann.

Ekki kveikja á skoteld í höndum ef skoteldurinn er ekki með handfang, eins og stjörnuljós og handblys

Öryggi skiptir máli!
Auðveldasta leiðin til að koma í veg fyrir slys er að fylgja leiðbeiningum á umbúðum. Þar finnur þú mikilvægar upplýsingar um hvernig á að kveikja í flugeldinum, réttar fjarlægðir frá áhorfendum, mannvirkjum og gróðri, og hvað skal gera ef flugeldurinn virkar ekki.

Notkun öryggisgleraugna ætti að vera sjálfsagður hlutur. Margir hafa misst sjónina í flugeldaslysum.

Forðastu slysin – haltu þér edrú.
Mörg slys eiga sér stað þegar fólk hefur drukkið of mikið áður en það byrjar að sprengja. Ef þú getur ekki beðið með að fá þér áfengi er best að sitja hjá og njóta sýningarinnar í öruggri fjarlægð.

Mundu aldurstakmarkanir.
Skoteldar eru hættuleg sprengiefni og eru ekki fyrir börn. Jafnvel saklaus stjörnuljós geta verið hættuleg, þar sem þau brenna við um 1000 °C.

Allsgáður og ábyrgur fullorðinn einstaklingur ætti alltaf að hafa eftirlit með börnum þegar þau nota flugelda. HMS óskar þér og þínum öruggra og gleðilegra áramóta!

Það er mikilvægt fyrir neytendur að vita að flugeldar eiga að vera CE-merktir. CE-merkingin tryggir að varan uppfylli evrópskar öryggiskröfur.

Hversu marga flugelda ætlar þú að skjóta upp í ár?
Þú veist vonandi hvernig á að meðhöndla sprengiefni á öruggan hátt, ekki satt? Við notkun flugelda er margt sem þarf að hafa í huga.

HMS hefur tekið saman nokkur lykilatriði sem hjálpa þér og þínum að hefja nýja árið slysalaust

Flugeldar um áramót

Hlutir sem þarf að hafa í huga við meðferð kerta:

Yfirgefið aldrei herbergi þar sem kerti logar.

Gætið að staðsetningu kertaljóss. 
Ekki hafa kerti nálægt opnum gluggum þar sem vindur getur kveikt eld á ný eða sveiflað gluggatjöldum í kertalogann. 
Forðist að hafa kerti nálægt tækjum sem gefa frá sér hita, eins og t.d sjónvarp.

Hafið ekki mishá kerti of nálægt hvert öðru. Mælt er með að hafa lágmarksbil upp á 10 cm.

Kertakveikur má ekki vera lengri en 1 cm. Klippið kveikinn til að koma í veg fyrir að hann detti af og valdi bruna.

Treystið ekki því að sjálfslökkvandi kerti slökkvi á sér.

Kennið börnum að fara varlega í návist kerta. Kertaljós hafa oft ákveðið aðdráttarafl fyrir börn.

Aldrei hella vatni á kerti, sérstaklega ekki útikerti. Best er að kæfa eldinn með notkun á kertaslökkvara.

Leggið blautan fingur utan um kertakveikinn til að tryggja að enginn eldur lifi lengur í kveiknum þegar búið er að nota kertaslökkvara.

Kertastjakar skulu vera úr óbrennanlegu efni sem leiðir ekki hita og eru stöðugir.

Notið ekki ílát sem ekki eru ætluð undir kerti, s.s. glös sem virðast falleg en eru ekki hæf til þess.

Hafið kertaskreytingar á óeldfimu undirlagi, t.d. úr gleri eða málmi.

Gætið að því að kertaloginn nái ekki til skreytingarinnar.

Kerti brenna mishratt. Lesið á umbúðir til að kynna ykkur brennslutíma.

Á markaðnum er einnig fáanleg eldtefjandi efni til að úða yfir skreytingar þannig að minni hætta er á eldsvoða ef kertalogi berst í skreytinguna.

Setjið útikerti á óbrennanlegt undirlag og aldrei á tréplötu, trépall eða annað auðbrennanlegt efni.

Varist að hafa fleiri en eitt útikerti þétt saman.

Kerti sem loga á öllu yfirborði vaxsins þ.e.a.s ekki einungis kveiknum eru sérstaklega eldfim. Logi þeirra getur náð 50 cm hæð og slettist til.

Gætið að útikerti séu í sjáanlegu svæði og að ekki sé hætta á að rekast í þau.

Fólk í víðum fatnaði, svo sem flaksandi kápum, þarf að fara varlega nálægt kertum.

Að ýmsu þarf að huga við meðferð kerta og kertaskreytinga. Með réttri varúð getum við öll notið kertaljósa til að skapa notalega stemningu á öruggum forsendum.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun vill að gefnu tilefni brýna það fyrir öllum landsmönnum að fara varlega með kerti og kertaskreytingar um hátíðirnar. Desember og janúar eru þeir mánuðir ársins sem brunar af völdum kerta eru hvað algengastir.

Röng meðferð kerta er oftast orsök kertabruna

Leikföng eiga að vera CE merkt. Á mynd fyrir neðan má sjá rétt CE merki. CE merki á að vera fast á leikfanginu, á merkimiða eða á umbúðum. CE merkið gefur til kynna að leikfangið hefur verið prófað og það talið uppfylla kröfur Evrópusambandsins um öryggi, heilsu og umhverfisvernd. Leikföng eiga einnig að vera merkt framleiðanda og framleiðslulandi.

Veljið leikföng sem hæfir aldri barnsins, hæfni og þroska. Leikföng sem ekki eru ætluð aldri barnsins geta valdið hættu. Lesið vandlega og fylgið ráðleggingum um aldur.  Munið að ef leikfang er merkt að það henti ekki aldri barns yngra en 3ja ára þá er það aðvörun en ekki ráðlegging.

Hugum að efnum. Mesta hætta við skaðleg efni er í mjúkum plastleikföngum og rafmagnsleikföngum. Í þeim getur fundist hormónaraskandi efni og þungmálar í of miklu magni. Gott er að miða við að forðast plast sem er mýkra en Lego kubbur.

Varist smáa hluti. Börn yngri en 3ja ára eiga ekki að leika með leikföng sem innihalda smáa hluti. Kannið hvort tuskudýr með augu, nef og aðrir smáhlutir séu kirfilega festir. Leikfang sem eru ætluð börnum eldri en 3ja ára eiga ekki að vera innan seilingar barna yngri en 3ja ára.

Fylgið leiðbeiningum. Mikilvægt er að fylgja upplýsingum um hvernig á að setja saman og nota leikfangið. Geymið leiðbeiningar, ef leikfang er gefið áfram er mikilvægt að leiðbeiningar fylgi.

Kaupið leikföng frá traustum söluaðila. Traustir söluaðilar er umhugað um vörurnar sem þeir 
selja og hjá þeim er einnig hægt að skila vöru. Minna traustum söluaðilum hættir til að vanrækja þætti er varða heilsu og öryggi og gætu einnig verið að selja fölsuð leikföng. Sérstaklega skal gæta að vörum sem seldar eru í vefverslunum, leikföngum sem eru ókeypis og leikföngum sem keypt eru á nytjamörkuðum eða nytjaverslunum.

Leiðbeinið börnum við leik. Gangið úr skugga um það að leikið sé með leikföngin líkt og gert er ráð fyrir og að það hæfi aldri og getu barnsins. 

Skoðið leikföngin reglulega. Skoðið leikföngin reglulega til að kanna hvort þau hafi orðið fyrir hnjaski sem gæti leitt til þess að barnið gæti meitt sig á því eða valdið annarri hættu gagnvart heilsu þess eða öryggi. Fleygið strax leikföngum sem eru brotin eða skemmd.

Fjarlægið allar umbúðir. Fjarlægið allar umbúðir, meðal annars plastpoka, merkimiða og annað sem tilheyrir ekki leikfanginu, en geymið leiðbeiningarnar. Tryggið að yngri börn leiki sér ekki með plastumbúðir þar sem þær geta valdið hættu á köfnun.

Kennið börnum ykkar að taka til eftir sig til að koma í veg fyrir slys. Ekki skilja eftir leikföng í tröppum eða á stöðum þar sem umgengi er mikil.

Tilkynnið varasöm leikföng. Hægt er að senda tilkynningu um hættulegar vörur í gegnum Vöruvaktina. Hættulegar vörur sem teknar hafa verið á markaði má bæði finna á Vöruvaktinni og Safety Gate tilkynningarkefi ESB.

Til þess að leikur barna geti orðið hvað ánægjulegastur og öryggi þeirra tryggt, er mikilvægt að neytendur hafi í huga að velja leikfang sem hæfir barninu og að leikfangið uppfylli þær öryggiskröfur sem til þess eru gerðar.

Fyrir neðan má sjá nokkur ráð sem gott er að hafa í huga við val leikföngum.

Góð ráð við val á leikföngum

Vegna tækniþróunar og vegna þess að munurinn á milli A+, A++ og A+++ er ekki augljós neytendum auk þess sem flestar vörur á markaði voru í þremur efstu flokkunum, var einfaldari orkumerkimiði með kvarðanum A – G tekinn upp að nýju. Sjá mynd af orkumerkimiða fyrir neðan.  

Hvaða mikilvægu nýju atriði koma fram á nýju orkumerkimiðunum?

Nýju merkimiðarnir verða með samræmdum orkunýtniflokkum, A til G, fyrir allar vörur. Orkunýtniflokkarnir A+++/A+ munu hverfa.

Merkimiðarnir eru tengdir við gagnagrunn með QR-kóða. Gagnagrunnurinn veitir neytendum, söluaðilum markaðseftirlitsyfirvöldum frekari upplýsingar um allar orkumerktar vörur.

Að beiðni HMS tók Löggilding ehf. að sér að kanna hvernig seljendur fullnægja kröfum viðkomandi reglugerða um orkumerkingar ljósgjafa en ljósgjafarnir sem voru skoðaðir voru ljósaperur. Skoðað var hjá tíu aðilum. Niðurstaðan var sú að orkumerkingar voru á heildina litið í góðu lagi. Alls voru 3184 vörur skoðaðar og einungis 238 af þeim voru með athugasemdir eða um 8%. Aðeins vor 2% án miða (58 vörur) eða 7% voru með gamla miðanum.

Þann 1. september 2021 tóku gildi nýjar orkumerkingar fyrir ljósgjafa, þar á meðal ljósaperur. En þá hófst 18 mánaða aðlögunartímabil. Þann 1. mars 2023 lauk því aðlögunartímabili. Sem þýðir að frá 1. mars 2023 þurfa ljósgjafar sem bera orkumerkingar að bera nýju orkumerkingarnar.

Orkumerkingar á ljósaperum

Fjarskiptabúnaður uppfyllir öll skilyrði til að vera settur á markað hér á landi, ef hann er í samræmi við kröfur sem gilda á EES-svæðinu.  Framleiðendur fjarskiptabúnaðar bera ábyrgð á því að svo sé og skulu þeir merkja búnaðinn með CE-merkinu því til staðfestingar.  Í gögnum með búnaðinum skal koma sérstaklega fram að CE-merkið sé til staðfestingar á því að hann sé í fullu samræmi við gildandi reglur. 

Varðandi sendibúnaður fyrir þráðlaus fjarskipti gildir eftirfarandi:

1) Sendar sem nota samræmd tíðnisvið  (innan Evrópu), þar sem ekki þarf að sækja um leyfi til að   eiga og nota viðkomandi tæki eru t.d. beinar (routerar sem nota wifi), farsímar, CB-talstöðvar, PMR446 talstöðvar, ýmiskonar skammdrægur fjarskiptabúnaður (SRD) eins og fjarstýringar, viðvörunarbúnaður, hljóðnemar, DECT símar,  barnavaktarar o.fl. Engar viðbótarkröfur eru gerðar. Tækin verða að vera CE-merkt.

2) Sendar, sem nota sérúthlutaðar tíðnir, t.d. talstöðvar, útvarpssendar, fastasambönd o.fl. Auk CE-merkisins skal vera svokallað “viðvörunarmerki” (!) á tækinu sjálfu eða í upplýsingum með tækinu. Merki þessu er ætlað að vekja athygli kaupandans á því að hugsanlega séu settar skorður við notkun þess, t.d. að sækja þurfi um tíðniúthlutun og/eða sérstakt leyfi til þess að nota tækið. Í upplýsingum með tækinu skal einnig koma fram hvort tækið sé ætlað til notkunar á Íslandi.

Til Fjarskiptastofu geta neytendur leitað hafi þeir spurningar varðandi ýmsar tegundir fjarskiptabúnaðar sem er í boði hér á landi sem og erlendis. Nánari upplýsingar má finna vef Fjarskiptastofu, www.fjarskiptastofa.is 

Fjarskiptabúnaður sem ekki ber CE-merkið er ólöglegur hér á landi.

Óheimilt að setja á markað annan notendabúnað en þann sem uppfyllir grunnkröfur sem skilgreindar eru í lögum og verður búnaðurinn að bera CE-merkingu því til staðfestingar.

Sendibúnað fyrir þráðlaus fjarskipti má aðeins hafa undir höndum, setja upp eða nota að fengnu leyfi Fjarskiptastofu.

Um sendibúnað fyrir þráðlaus fjarskipti gildir hið sama og að ofan, en auk þess geta gilt viðbótarreglur um merkingar, eftir því um hvers konar sendibúnað er að ræða.

Meginhlutverk Fjarskiptastofu er að tryggja hagkvæma, örugga og aðgengilega fjarskiptaþjónustu fyrir alla landsmenn. Áhersla er á þróun fjarskiptamarkaðarins og eflingu samkeppni, með aukinni áherslu á innleiðingu nýrrar tækni á hagkvæman hátt.

Fjarskiptabúnaður

Notkunarleiðbeiningar á íslensku skulu fylgja lækningatækjum. Leiðbeiningar mega vera á ensku eða einu af skandinavísku málunum utan finnsku ef um er að ræða áhættuminni lækningatæki.  

Notkunarleiðbeiningar eru gefnar út til að tryggja rétta notkun á lækningatækjum. 

Þeir sem beita lækningatæki í þágu annarra þurfa að hafa fengið þjálfun í notkun þess til að tryggja öryggi sjúklinga. 

Hægt er að tilkynna um atvik vegna lækningatækja til Lyfjastofnunar. Nota skal Mínar síður á vef stofnunarinnar eða senda póst á medicaldevices@lyfjastofnun.is 

Lækningatæki eiga að vera CE merkt. Til að staðfesta CE merkingu eiga innflytjendur og dreifingaraðilar tækja  að kalla eftir ESB-samræmisyfirlýsingu sem framleiðandi lækningatækisins gefur út.  Ef framleiðandi hefur ekki gefið út ESB samræmisyfirlýsingu fyrir lækningatæki sem  fyrirtæki hans framleiðir, er tækið ekki CE merkt. 

Lyfjastofnun

Lyfjastofnun hefur eftirlit með lækningatækjum, öryggi þeirra og réttri notkun. Markmið eftirlitsins er að koma í veg fyrir að þau sem á þurfa að halda verði fyrir tjóni, og tryggja að framleiðsla, viðhald og notkun lækningatækja sé í samræmi við bestu fagþekkingu á hverjum tíma. 

Lækningatæki eru af margvíslegum toga en einkennast af því að hafa læknisfræðilegan tilgang og vera markaðssett sem slík. Dæmi um lækningatæki sem hægt er að nálgast í apótekum og ýmsum almennum verslunum eru sjálfspróf, s.s. þungunarpróf og COVID-19 próf, plástrar og teygjubindi, hitamælar og gervitár. Lækningatæki sem ekki hafa læknisfræðislegan tilgang eru einnig á markaði,  s.s. fylliefni og augnlinsur. 