Tilkynningar

Fræðsla

Um Vöruvaktina

Sá aðili sem flytur inn bílinn losnar ekki undan ábyrgð með því að selja bílinn því staða hans sem innflytjandi breytist ekki við það. Því gæti viðkomandi þurft að borga fyrir viðgerð á bíl sem hann á ekki lengur.

Líkt og með aðrar vörur eru það framleiðendur sem bera ábyrgð á framleiðslugöllum ökutækja. Framleiðandi ber þó takmarkaða ábyrgð á ökutæki sem er flutt á milli markaðssvæða af framtaksömum einstaklingum. Því gæti framleiðandi eingöngu boðið upp á viðgerðir á því markaðssvæði sem ökutækinu var ætlað að vera á. Þá getur komið upp sú staða að innflytjandi ökutækisins þarf að koma því aftur á upprunalegt markaðssvæði þar sem framleiðandi sinnir úrbótum eða að hann þurfi að greiða viðgerðaraðila hérlendis sjálfur fyrir viðgerð vegna framleiðslugalla.

Ert þú að hugsa um að flytja inn bíl utan Evrópu til einkanota? Hafðu í huga að þú gætir þurft að borga fyrir úrbætur vegna framleiðslugalla.

Til landsins eru reglulega fluttir inn bílar og önnur ökutæki utan Evrópu og er það í sjálfu sér í góðu lagi svo lengi sem þeir uppfylla allar kröfur sem gerðar eru til ökutækja á Íslandi. Til dæmis gæti verð á bandarískum bílum þótt eftirsóknarvert auk þess sem þeir geta verið aflmeiri og þótt flottari. Beinir HMS  til þeirra sem huga að einkainnflutningi ökutækja að þeir gætu borið persónulega ábyrgð á framleiðslugöllum sem geta komið upp.

Innflutningur til einkanota á ökutækjum utan Evrópu

Notkunarleiðbeiningar á íslensku skulu fylgja lækningatækjum. Leiðbeiningar mega vera á ensku eða einu af skandinavísku málunum utan finnsku ef um er að ræða áhættuminni lækningatæki.  

Notkunarleiðbeiningar eru gefnar út til að tryggja rétta notkun á lækningatækjum. 

Þeir sem beita lækningatæki í þágu annarra þurfa að hafa fengið þjálfun í notkun þess til að tryggja öryggi sjúklinga. 

Hægt er að tilkynna um atvik vegna lækningatækja til Lyfjastofnunar. Nota skal Mínar síður á vef stofnunarinnar eða senda póst á medicaldevices@lyfjastofnun.is 

Lækningatæki eiga að vera CE merkt. Til að staðfesta CE merkingu eiga innflytjendur og dreifingaraðilar tækja  að kalla eftir ESB-samræmisyfirlýsingu sem framleiðandi lækningatækisins gefur út.  Ef framleiðandi hefur ekki gefið út ESB samræmisyfirlýsingu fyrir lækningatæki sem  fyrirtæki hans framleiðir, er tækið ekki CE merkt. 

Lyfjastofnun hefur eftirlit með lækningatækjum, öryggi þeirra og réttri notkun. Markmið eftirlitsins er að koma í veg fyrir að þau sem á þurfa að halda verði fyrir tjóni, og tryggja að framleiðsla, viðhald og notkun lækningatækja sé í samræmi við bestu fagþekkingu á hverjum tíma. 

Lækningatæki eru af margvíslegum toga en einkennast af því að hafa læknisfræðilegan tilgang og vera markaðssett sem slík. Dæmi um lækningatæki sem hægt er að nálgast í apótekum og ýmsum almennum verslunum eru sjálfspróf, s.s. þungunarpróf og COVID-19 próf, plástrar og teygjubindi, hitamælar og gervitár. Lækningatæki sem ekki hafa læknisfræðislegan tilgang eru einnig á markaði,  s.s. fylliefni og augnlinsur. 

Lækningatæki

Niðurstaða prófanna í CASP verkefninu má sjá hér:         

Rafrettur sem mældust með of mikið magn nikótínvökva   

·   Reymont Meta I Blue Sour Raspberry (Fairvape)   

·      Trix Crystal – Watermelon (Fairvape)  

·      Waka soPro PA 600 Blueberry Raspberry (Djákninn) 

·      Aroma King Bar Cool Mango (Skýjaborgir)   

·      Frunk Bar Watermelon Splash (Svens)

Rafrettur sem mældust með ófullnægjandi barnavörn

·      Roar Strawberry Cherry Raz (Dufland)

Í fyrra tók HMS þátt í evrópska prófunarverkefninu CASP 2024 á einnota rafrettum. Keyptar voru tíu rafrettur af handahófi í verslunum á landinu og sendar í prófun í Danmörku. Það sem prófað var m.a. barnheldni, hættuleg efni í vökva og útblæstri, magn nikótínvökva og styrkur nikótíns í græjunni.

Skemmst er frá því að segja að sjö af tíu rafrettum féllu á prófunum. Alls féllu fimm rafrettanna á magni nikótínvökva og tvær varanna á ófullnægjandi barnheldni. Þessar vörur voru fjarlægðar af markaði og eftir atvikum fargað.  

70% fall einnota rafretta í prófunum

Lestu og fylgdu leiðbeiningum á umbúðum skoteldsins.

Notaðu öryggisgleraugu. Verndaðu augun þín,  þau eru viðkvæm og slysin geta verið alvarleg.

Virtu fjarlægðarmörk. Gakktu úr skugga um að allir séu í öruggri fjarlægð.

Bíddu með áfengi þar til eftir sprengingar. Dómgreindarskortur vegna áfengis hefur oft leitt til slysa.

Sprengjur eru ekki fyrir börn. Fullorðnir bera ábyrgð á að fylgjast með og leiðbeina.

Ef skoteldur virkar ekki: Bíddu í 15 mínútur og helltu þá vatni yfir hann.

Ekki kveikja á skoteld í höndum ef skoteldurinn er ekki með handfang, eins og stjörnuljós og handblys

Öryggi skiptir máli!
Auðveldasta leiðin til að koma í veg fyrir slys er að fylgja leiðbeiningum á umbúðum. Þar finnur þú mikilvægar upplýsingar um hvernig á að kveikja í flugeldinum, réttar fjarlægðir frá áhorfendum, mannvirkjum og gróðri, og hvað skal gera ef flugeldurinn virkar ekki.

Notkun öryggisgleraugna ætti að vera sjálfsagður hlutur. Margir hafa misst sjónina í flugeldaslysum.

Forðastu slysin – haltu þér edrú.
Mörg slys eiga sér stað þegar fólk hefur drukkið of mikið áður en það byrjar að sprengja. Ef þú getur ekki beðið með að fá þér áfengi er best að sitja hjá og njóta sýningarinnar í öruggri fjarlægð.

Mundu aldurstakmarkanir.
Skoteldar eru hættuleg sprengiefni og eru ekki fyrir börn. Jafnvel saklaus stjörnuljós geta verið hættuleg, þar sem þau brenna við um 1000 °C.

Allsgáður og ábyrgur fullorðinn einstaklingur ætti alltaf að hafa eftirlit með börnum þegar þau nota flugelda. HMS óskar þér og þínum öruggra og gleðilegra áramóta!

Það er mikilvægt fyrir neytendur að vita að flugeldar eiga að vera CE-merktir. CE-merkingin tryggir að varan uppfylli evrópskar öryggiskröfur.

Hversu marga flugelda ætlar þú að skjóta upp í ár?
Þú veist vonandi hvernig á að meðhöndla sprengiefni á öruggan hátt, ekki satt? Við notkun flugelda er margt sem þarf að hafa í huga.

HMS hefur tekið saman nokkur lykilatriði sem hjálpa þér og þínum að hefja nýja árið slysalaust

Flugeldar um áramót

Hlutir sem þarf að hafa í huga við meðferð kerta:

Yfirgefið aldrei herbergi þar sem kerti logar.

Gætið að staðsetningu kertaljóss. 
Ekki hafa kerti nálægt opnum gluggum þar sem vindur getur kveikt eld á ný eða sveiflað gluggatjöldum í kertalogann. 
Forðist að hafa kerti nálægt tækjum sem gefa frá sér hita, eins og t.d sjónvarp.

Hafið ekki mishá kerti of nálægt hvert öðru. Mælt er með að hafa lágmarksbil upp á 10 cm.

Kertakveikur má ekki vera lengri en 1 cm. Klippið kveikinn til að koma í veg fyrir að hann detti af og valdi bruna.

Treystið ekki því að sjálfslökkvandi kerti slökkvi á sér.

Kennið börnum að fara varlega í návist kerta. Kertaljós hafa oft ákveðið aðdráttarafl fyrir börn.

Aldrei hella vatni á kerti, sérstaklega ekki útikerti. Best er að kæfa eldinn með notkun á kertaslökkvara.

Leggið blautan fingur utan um kertakveikinn til að tryggja að enginn eldur lifi lengur í kveiknum þegar búið er að nota kertaslökkvara.

Kertastjakar skulu vera úr óbrennanlegu efni sem leiðir ekki hita og eru stöðugir.

Notið ekki ílát sem ekki eru ætluð undir kerti, s.s. glös sem virðast falleg en eru ekki hæf til þess.

Hafið kertaskreytingar á óeldfimu undirlagi, t.d. úr gleri eða málmi.

Gætið að því að kertaloginn nái ekki til skreytingarinnar.

Kerti brenna mishratt. Lesið á umbúðir til að kynna ykkur brennslutíma.

Á markaðnum er einnig fáanleg eldtefjandi efni til að úða yfir skreytingar þannig að minni hætta er á eldsvoða ef kertalogi berst í skreytinguna.

Setjið útikerti á óbrennanlegt undirlag og aldrei á tréplötu, trépall eða annað auðbrennanlegt efni.

Varist að hafa fleiri en eitt útikerti þétt saman.

Kerti sem loga á öllu yfirborði vaxsins þ.e.a.s ekki einungis kveiknum eru sérstaklega eldfim. Logi þeirra getur náð 50 cm hæð og slettist til.

Gætið að útikerti séu í sjáanlegu svæði og að ekki sé hætta á að rekast í þau.

Fólk í víðum fatnaði, svo sem flaksandi kápum, þarf að fara varlega nálægt kertum.

Að ýmsu þarf að huga við meðferð kerta og kertaskreytinga. Með réttri varúð getum við öll notið kertaljósa til að skapa notalega stemningu á öruggum forsendum.

Húsnæðis- og mannvirkjastofnun vill að gefnu tilefni brýna það fyrir öllum landsmönnum að fara varlega með kerti og kertaskreytingar um hátíðirnar. Desember og janúar eru þeir mánuðir ársins sem brunar af völdum kerta eru hvað algengastir.

Röng meðferð kerta er oftast orsök kertabruna

Leikföng eiga að vera CE merkt. Á mynd fyrir neðan má sjá rétt CE merki. CE merki á að vera fast á leikfanginu, á merkimiða eða á umbúðum. CE merkið gefur til kynna að leikfangið hefur verið prófað og það talið uppfylla kröfur Evrópusambandsins um öryggi, heilsu og umhverfisvernd. Leikföng eiga einnig að vera merkt framleiðanda og framleiðslulandi.

Veljið leikföng sem hæfir aldri barnsins, hæfni og þroska. Leikföng sem ekki eru ætluð aldri barnsins geta valdið hættu. Lesið vandlega og fylgið ráðleggingum um aldur.  Munið að ef leikfang er merkt að það henti ekki aldri barns yngra en 3ja ára þá er það aðvörun en ekki ráðlegging.

Hugum að efnum. Mesta hætta við skaðleg efni er í mjúkum plastleikföngum og rafmagnsleikföngum. Í þeim getur fundist hormónaraskandi efni og þungmálar í of miklu magni. Gott er að miða við að forðast plast sem er mýkra en Lego kubbur.

Varist smáa hluti. Börn yngri en 3ja ára eiga ekki að leika með leikföng sem innihalda smáa hluti. Kannið hvort tuskudýr með augu, nef og aðrir smáhlutir séu kirfilega festir. Leikfang sem eru ætluð börnum eldri en 3ja ára eiga ekki að vera innan seilingar barna yngri en 3ja ára.

Fylgið leiðbeiningum. Mikilvægt er að fylgja upplýsingum um hvernig á að setja saman og nota leikfangið. Geymið leiðbeiningar, ef leikfang er gefið áfram er mikilvægt að leiðbeiningar fylgi.

Kaupið leikföng frá traustum söluaðila. Traustir söluaðilar er umhugað um vörurnar sem þeir 
selja og hjá þeim er einnig hægt að skila vöru. Minna traustum söluaðilum hættir til að vanrækja þætti er varða heilsu og öryggi og gætu einnig verið að selja fölsuð leikföng. Sérstaklega skal gæta að vörum sem seldar eru í vefverslunum, leikföngum sem eru ókeypis og leikföngum sem keypt eru á nytjamörkuðum eða nytjaverslunum.

Leiðbeinið börnum við leik. Gangið úr skugga um það að leikið sé með leikföngin líkt og gert er ráð fyrir og að það hæfi aldri og getu barnsins. 

Skoðið leikföngin reglulega. Skoðið leikföngin reglulega til að kanna hvort þau hafi orðið fyrir hnjaski sem gæti leitt til þess að barnið gæti meitt sig á því eða valdið annarri hættu gagnvart heilsu þess eða öryggi. Fleygið strax leikföngum sem eru brotin eða skemmd.

Fjarlægið allar umbúðir. Fjarlægið allar umbúðir, meðal annars plastpoka, merkimiða og annað sem tilheyrir ekki leikfanginu, en geymið leiðbeiningarnar. Tryggið að yngri börn leiki sér ekki með plastumbúðir þar sem þær geta valdið hættu á köfnun.

Kennið börnum ykkar að taka til eftir sig til að koma í veg fyrir slys. Ekki skilja eftir leikföng í tröppum eða á stöðum þar sem umgengi er mikil.

Tilkynnið varasöm leikföng. Hægt er að senda tilkynningu um hættulegar vörur í gegnum Vöruvaktina. Hættulegar vörur sem teknar hafa verið á markaði má bæði finna á Vöruvaktinni og Safety Gate tilkynningarkefi ESB.

Til þess að leikur barna geti orðið hvað ánægjulegastur og öryggi þeirra tryggt, er mikilvægt að neytendur hafi í huga að velja leikfang sem hæfir barninu og að leikfangið uppfylli þær öryggiskröfur sem til þess eru gerðar.

Fyrir neðan má sjá nokkur ráð sem gott er að hafa í huga við val leikföngum.

Góð ráð við val á leikföngum

Matarstólar fyrir börn þurfa að uppfylla staðal EN 14988:2017 + A1:2020.

Mikilvægt er að skoða merkingar, viðvaranir og leiðbeiningar vörunnar, auk þess að tryggja að stóllinn sé stöðugur og veiti barni fullnægjandi öryggi.

Tryggðu að stóllinn sé stöðugur og að hægt sé að festa barnið á öruggan hátt.

Ekki nota gallaðan stól og tilkynntu galla til seljanda og eftirlitsstjórnvalda.

Kannaðu hvort litlir hlutir séu til staðar sem gætu lostnað og valdið köfunarhættu.

Kannaðu hvort hættuleg op séu til staðar þar sem útlimir barnsins gætu festst eða barnið orðið fyrir meiðslum.

Ekki leyfa barni að sofa í matarstólnum.

Vertu meðvitaður um að stóllinn getur oltið ef barn nær að spyrna fótunum við matarborð eða annan fastan hlut.

Ekki skilja barnið eftir eftirlitslaust í matarstólnum.

Húsnæðis- og Mannvirkjastofnun (HMS)

Neytendur eru hvattir til að vera vakandi fyrir öryggisstöðlum við kaup á matarstól fyrir börn og tryggja að þeir uppfylli allar viðeigandi öryggiskröfur. 

Samræmd starfsemi um öryggi vöru (CASP) gerir öllum markaðseftirlitsyfirvöldum ríkja EU/EES kleift að vinna saman að því að efla öryggi vara sem settar eru á innri markað Evrópu. Ísland var eitt af 11 ríkjum sem tók þátt í slíku verkefni á síðasta ári sem snéri að matarstólum fyrir börn. Alls voru 60 matarstólar prófaðir samkvæmt evrópska öryggisstaðlinum EN 14988:2017 + A1:2020. 

Niðurstöðurnar sýndu að 48 af 60 stólum (80%) stóðust ekki prófun. Þegar frávik vegna merkinga (kafli 9 í staðlinum) voru undanskilin, reyndust 24 stólar (40%) ekki uppfylla kröfur. Ísland sendi 5 matarstóla til prófunar og féllu þeir allir. Þrír stólar féllu einungis á merkingum, viðvörunum og leiðbeiningum en hinir tveir féllu einnig efnislega.

Nú þegar hefur verið brugðist við þessum ágöllum. Innkalla þurfti einn stól þar sem hann var talin sérstaklega hættulegur þar sem hann féll á stöðugleika.