Tilkynningar

Fræðsla

Um Vöruvaktina

Fjarskiptabúnaður uppfyllir öll skilyrði til að vera settur á markað hér á landi, ef hann er í samræmi við kröfur sem gilda á EES-svæðinu.  Framleiðendur fjarskiptabúnaðar bera ábyrgð á því að svo sé og skulu þeir merkja búnaðinn með CE-merkinu því til staðfestingar.  Í gögnum með búnaðinum skal koma sérstaklega fram að CE-merkið sé til staðfestingar á því að hann sé í fullu samræmi við gildandi reglur. 

Varðandi sendibúnaður fyrir þráðlaus fjarskipti gildir eftirfarandi:

1) Sendar sem nota samræmd tíðnisvið  (innan Evrópu), þar sem ekki þarf að sækja um leyfi til að   eiga og nota viðkomandi tæki eru t.d. beinar (routerar sem nota wifi), farsímar, CB-talstöðvar, PMR446 talstöðvar, ýmiskonar skammdrægur fjarskiptabúnaður (SRD) eins og fjarstýringar, viðvörunarbúnaður, hljóðnemar, DECT símar,  barnavaktarar o.fl. Engar viðbótarkröfur eru gerðar. Tækin verða að vera CE-merkt.

2) Sendar, sem nota sérúthlutaðar tíðnir, t.d. talstöðvar, útvarpssendar, fastasambönd o.fl. Auk CE-merkisins skal vera svokallað “viðvörunarmerki” (!) á tækinu sjálfu eða í upplýsingum með tækinu. Merki þessu er ætlað að vekja athygli kaupandans á því að hugsanlega séu settar skorður við notkun þess, t.d. að sækja þurfi um tíðniúthlutun og/eða sérstakt leyfi til þess að nota tækið. Í upplýsingum með tækinu skal einnig koma fram hvort tækið sé ætlað til notkunar á Íslandi.

Til Fjarskiptastofu geta neytendur leitað hafi þeir spurningar varðandi ýmsar tegundir fjarskiptabúnaðar sem er í boði hér á landi sem og erlendis. Nánari upplýsingar má finna vef Fjarskiptastofu, www.fjarskiptastofa.is 

Fjarskiptabúnaður sem ekki ber CE-merkið er ólöglegur hér á landi.

Óheimilt að setja á markað annan notendabúnað en þann sem uppfyllir grunnkröfur sem skilgreindar eru í lögum og verður búnaðurinn að bera CE-merkingu því til staðfestingar.

Sendibúnað fyrir þráðlaus fjarskipti má aðeins hafa undir höndum, setja upp eða nota að fengnu leyfi Fjarskiptastofu.

Um sendibúnað fyrir þráðlaus fjarskipti gildir hið sama og að ofan, en auk þess geta gilt viðbótarreglur um merkingar, eftir því um hvers konar sendibúnað er að ræða.

Fjarskiptabúnaður

Neytendur verða að hafa í huga að vara getur verið með falskri CE merkingu. CE merking hefur ákveðna stærð og lögun. Oft hefur verið líkt eftir CE merkinu til að blekkja neytendur. Á meðfylgjandi mynd má sjá muninn á CE merkingu og China export merkingu.

CE-merkið er samt sem áður enginn gæðastimpill og mögulega geta CE-merktar vörur verið hættulegar. Hinsvegar ætti að vera minni möguleiki á hættum tengdum CE merktum vörum en þeim vörum sem eru ekki CE-merktar eða ranglega CE-merktar. 

Hvaða vörur eiga að vera CE merktar? 

Bátar til einkanota og skemmtunar og búnaður um borði í skipum 

Lyftur, kláfar, gámar, byggingakranar 

Ekki eiga allar vörur að vera CE-merktar. Til dæmis eiga kerti, barnabílstólar, barnarúm, snuð, vagnar, kerrur, kveikjarar, húsgögn, bílar, hjólbarðar, matvörur, fatnaður, skór, snyrtivörur og svo lengi mætti telja ekki að vera CE-merktar. 

Áður en framleiðandi setur vöru sína á markað verður hann að sýna fram á að varan uppfylli grunnkröfur. Það getur hann gert með því að hanna vöruna á sérstakan hátt og láta prófa hana á prófunarstofu ef það á við. Þegar því ferli er lokið, CE-merkir framleiðandinn vöruna til þess að láta alla vita að varan uppfylli grunnkröfur. 

Hvað er CE merki?

Hvað er þá gott að hafa í huga varðandi plastleikföng?  

Forðumst leikföng úr mjúku plasti - sérstaklega þau sem voru framleidd fyrir 2007 (þá voru settar strangari reglur). Ef þið viljið sýna auka varkárni þá voru kröfurnar um efnainnihald hertar meira árið 2013. 

Þvoum og loftum um ný leikföng fyrir notkun þegar það er hægt til að losna við efnaleifar úr framleiðsluferlinu og rokgjörn efni. 

Kaupum leikföng sem henta aldri barnsins en leikföng sem eru merkt fyrir börn undir 3 ára þurfa að uppfylla fleiri skilyrði en önnur leikföng. Þetta er einkum vegna þess að ungabörn eiga það gjarnan til að stinga hlutum í munninn. 

Veljum umhverfismerktar vörur, t.a.m. merktar Svaninum eða Evrópublóminu  þegar það er í boði. 

Forðumst leikföng sem eru hættumerkt. 

Verum gagnrýnin á vörur sem framleiddar eru utan EES þar sem efnalöggjöfin í Evrópu er með þeim strangari í heiminum. 

Forðumst að leyfa ungum börnum að leika sér með hluti sem eru ekki leikföng eins og t.d. raftæki. Innihald efna í slíkum vörum uppfylla ekki þær kröfur sem gerðar eru til efna í barnaleikföngum. 

Ryksugum og þurrkum af a.m.k. 1 sinni í viku þar sem efnin eiga það til að loða við ryk. 

Mikilvægt er að huga að efnum í umhverfi barna þar sem þau eru viðkvæmari fyrir áhrifum efna en fullorðnir. Mörg börn stinga höndum eða hlutum upp í munninn við leik og einnig eyða þau miklum tíma í leik á gólfinu en efni geta losnað úr vörum og loðað við ryk.  

Mesta áhættan á snertingu við skaðleg efni er í mjúkum plastleikföngum og rafmagnsleikföngum en í þeim er algengt að finnist þekkt hormónaraskandi efni og þungmálmar í of miklu magni. Gott er að miða við að forðast plast sem er mýkra en LEGO-kubbur. Að auki skal sýna varkárni með leikföng sem eru eldri en 2007 því þá voru settar strangari reglur um efnainnnihald leikfanga, einkum þalöt í mjúki plasti. Kröfurnar urðu enn stífari árið 2013 og ýmis ilmefni sem geta verið ofnæmisvaldandi voru bönnuð og/eða takmörkuð.

Algengt er að plast sé notað í leikföng en það er ódýrt, létt og fjölhæft. Plast er hins vegar ekki eitt efni heldur oftast blanda af efnum til að ná fram eiginleikum sem þarf hverju sinni t.d. litarefni, mýkiefni, herðiefni og stundum lyktarefni. Sum efni sem algengt hefur verið að nota í plast geta verið skaðleg á meðan önnur teljast skaðlaus. Vandinn er að ógrynni er af efnum sem eru í notkun og hafa ekki verið rannsökuð nægilega til að fullvissa um hvort efnin séu skaðlaus eða ekki. 

Leikföng úr plasti

Það er ýmislegt sem þarf að hafa í huga þegar valinn er barnabílstóll, fyrst og fremst þarf hann að uppfylla réttan staðal. Stólinn þarf að henta stærð og þyngd barnsins, einnig er mikilvægt að stólinn passi í bílinn. Mikilvægt er að lesa leiðbeiningarnar frá framleiðandanum til að stólinn sé rétt festur í bílinn og barnið öruggt. Einnig er mælt með að hafa barnastóla bakvísandi eins lengi og kostur er

Undanfarin ár hafa tveir staðlar verið við lýði í Evrópu er varða barnabílstóla, þeir eru R44/04 og R129 (i-Size).  Núna er verið að innleiða breytingar á Íslandi í þessum efnum, hætta á sölu á stólum sem uppfylla kröfur R44/04. Þá þurfa seldir stólar að uppfylla R129( i-Size) staðalinn til að vera löglegir á Íslandi og innan Evrópu.  

Markmiðið með þessum breytingum er að auka öryggi barna í bílum þar sem meiri kröfur eru gerðar til bílstólanna sem uppfylla R129 en R44/04. Á bílstólunum er appelsínugulur miði þar sem kemur fram hvaða staðal stólinn uppfyllir. 

Hver er munurinn á i-Size og R44/04 stöðlunum?

Samkvæmt R129(i-Size) staðlinum þurfa stólarnir að þola mun fleiri álagspróf og standast árekstrapróf á allar hliðar bílsins. Hinsvegar í staðli R44/04 voru aðeins prófaðir árekstrar framan og aftan á bílinn. Nýrri staðallinn uppfyllir mun strangari prófanir hvað varðar varnir fyrir háls og höfuð barnsins. Við árekstrarprófanir á stólum sem þurfa að standast R129 (i-Size) staðalinn eru settir 32 skynjarar á brúðuna sem notuð er við prófanir til að mæla högg frá öllum hliðum en í R44/04 eru aðeins notaðir  fjórir skynjarar.

R44/04 miðar við þyngd barnsins og eftir því eru stólarnir flokkaðir í 0+, 1, 2, og 3. Nýji staðalinn R129(i-Size) fer  eftir hæð barnsins í cm. Að öðru leyti er helsta breytingin sú að stólar skv. R129(i-Size) verða að hafa IsoFix festingar, þ.e. festast í grind bílsins með sérstökum festingum.

Ljóst er að verið er að gera breytingar á öryggi barna. Þessar hertu prófanir hafa gefið góða raun og ættu að auka til muna öryggi barna í bifreiðum. Í nánustu framtíð verður því aðeins hægt að selja og nota stóla sem fylgja kröfum samkvæmt R129( i-Size) staðlinum. Innflytjendur og söluaðilar barnabílstóla ættu því að huga því að flytja inn stóla sem eru merktir þannig að þeir uppfylli kröfur staðalsins R129( i-Size) 

Verið er að innleiða breytingar á Íslandi varðandi hvaða staðal bílstólar þurfa að uppfylla. Með þessum breytingum þurfa seldir stólar að uppfylla R129( i-Size) staðalinn til að vera löglegir á Íslandi og innan Evrópu.  

Hvaða staðal þarf bílstóllinn að uppfylla?

Orkumerkingar útskýrðar-hvað eyðir ísskápurinn minn?

Orkumerking_Isskapar.png

Orkumerkimiðar eru fjölmargir og hver og einn hefur að geyma sérstakar upplýsingar fyrir hvern vöruflokk.

Hér má sjá útskýringu á orkumerkingu kælitækis og hvað kostar að reka hann á ári.

Á sumum merkimiðum, en ekki öllum, er getið um árlega orkunotkun. Þar er tekið fram hversu margar kílóvattstundir varan notar á ári, á klukkustund eða í hverri lotu út frá tilgreindum forsendum. Til að áætla kostnað þarf að margfalda fjölda kílóvattstunda með einingaverði raforku.

Ef einingaverð raforku væri t.d. 10 kr./kWh þá væri ísskápur sem eyðir 265KWH/per á  að eyða 2.650 kr. á ári af rafmagni.

Miðinn sýnir einnig að samanlagt rúmmál allra frystihólfa er 208 lítrar, samanlagt rúmmál allra kælihólfa er 372 lítrar og hávaðamengun er 41 dB eða í flokki C.

Ísskápur eyðir meira eftir því sem hann er í lægri orkuflokki

Orkumerkingar- Hversu mikilli orku eyðir ísskápurinn minn?

Mikilvægt er að neytendur passi sjálfir upp á að þær merkingar sem eiga að vera á vörunni séu fyrir hendi. Vöruöryggisteymi HMS hefur gefið út upplýsingarbækling um hvaða lagalegar kröfur gilda um vörur unnar úr eðalmálmum, þ.e. úr gulli, silfri, palladíum og platínu. Bæklinginn nýtist framleiðendum, söluaðilum og neytendum. 

Neytendur sem ætla að kaupa skartgripi unna úr eðalmálmum ættu einungis að kaupa slíkar vörur ef þær eru með ábyrgðarstimplum, en þeir eru hreinleikastimpill og nafnastimpill. Án þessara stimpla er erfitt fyrir neytendur að átta sig á hversu mikið gull eða annar eðalmálmur er í vörunni og hver ábyrgðaraðili vörunnar er.

Nafnastimpill auðkennir framleiðanda, seljanda eða innflytjanda vöru þannig að hægt sé að rekja uppruna vörunnar og þar með hver ber ábyrgð á vörunni. Ábyrgðaraðili þarf að vera samþykktur og skráður hjá HMS. Oftast er nafnastimpill bókstafir sem auðkenna ábyrgðaraðilann en einnig er hægt að nota tákn. Listinn yfir skráða íslenska nafnastimpla og eigendur þeirra er hægt að nálgast hér.

Hreinleikastimpill segir til um þann hreinleika sem seljendur lofa við sölu á vörunni. Það er þriggja tölustafa stimpill sem sýnir hversu mikið magn af hreinu gulli, silfri, platínu eða palladíum er í viðkomandi vöru. Vara sem hefur hreinleikastimpilinn 585 gefur til kynna að varan inniheldur 58,5% hreint gull. Ef varan er merkt 375 inniheldur varan 37,5% hreint gull. Algengt er að silfur sé merkt 925 sem þýðir að varan inniheldur 92,5% silfur.

Skartgripir úr eðalmálmum

Staldra við og hugsa hvort að þú sért bættari með þennan bakteríudrepandi eiginleika í vörunni. Í flestum tilvikum má forðast bakteríur og ólykt með því að þvo fötin reglulega. Áhöld má halda bakteríufríum með sjóðandi vatni og sápu. 

Betra væri að velja fatnað úr efni sem hefur náttúrulega bakteríudrepandi eiginleika eins og t.d. ull eða bambus. 

Við val á vörum, leitaðu eftir merkjunum OEKO TEX®, Svaninum eða Evrópublóminu. 

Hugtök sem gefa til kynna að varan hafi verið meðhöndluð með bakteríudrepandi efni: 

Aðrar vörur sem geta verið meðhöndlaðar með bakteríudrepandi efnum eru t.d. skór, hreingerningarklútar, skurðarbretti, sturtuhengi, dýnur og púðar. 

Slíkar vörur geta verið ofnæmisvaldandi. Einnig geta þær verið skaðlegar umhverfinu þar sem bakteríudrepandi efnið skolast úr fatnaðinum við hvern þvott og losnar með skolvatninu út í umhverfið. 

Umdeilanlegt er hvort að fatnaður sem hefur verið meðhöndlaður með bakteríudrepandi efni hafi í öllum tilvikum þau áhrif sem fullyrt er um. Einnig hversu marga þvotta þarf til að efnið hafi allt skolast úr og varan hafi ekki lengur tilætluð áhrif. Markaðssetning meðhöndlaðs fatnaðar er ekki háð sérstöku leyfi frá yfirvöldum svo það er ekki víst að áhrif bakteríudrepandi efnanna hafi verið rannsökuð nægilega vel. 

Ef fatnaður er í ríkari mæli meðhöndlaður með bakteríudrepandi efni getur það að lokum leitt til þess að bakteríur verði ónæmar fyrir viðkomandi efni. 

Umhverfisstofnun

Íþróttafatnaður er stundum auglýstur þannig að hann vinni gegn ólykt (e. anti-odor) eða jafnvel sem bakteríudrepandi (e. anti-bacterial), sem getur hljómað vel í eyrum fólks sem er duglegt að hreyfa sig. Til þess að ná fram þessum eiginleika hefur bakteríudrepandi efni verið bætt í fatnaðinn við framleiðslu, t.d. silfri.